Wolontariat

Przyrodnicy i Wolontariusze, czyli ich poidełka dla owadów

Ada Kleina

31 maj 2020 — 5 min read

W maju zostało ogłoszone zadanie dla przyrodników i wolontariuszy na pomoc malutkim stworzonkom, czyli na wykonanie poidełka dla owadów.

Często zapominamy o tych ważnych istotach, dzięki którym kręci się koło życia, zwłaszcza tych zapylających. Bez nich nie byłoby tak pysznych owoców w lecie, nie było miodu, nici jedwabnych…

O pozytywnym znaczeniu owadów:

„Owady pełnią w przyrodzie niezwykle ważną rolę. Są jednym z ogniw łańcucha pokarmowego – stanowią pokarm dla wielu innych zwierząt. Odgrywają również ważną rolę w tworzeniu gleby. Niektóre owady przenoszą choroby, a wiele z nich jest szkodnikami upraw, ale duża grupa to gatunki pożyteczne dla człowieka.

Owady „zajmują” się zapylaniem kwiatów. Odwiedzają rośliny w poszukiwaniu pokarmu. Niektóre z nich, np. motyle, spijają tylko nektar – słodki płyn gromadzony na dnie kielichów kwiatowych. Inne np. pszczoły i trzmiele odżywiają się nie tylko nektarem, ale również pyłkiem kwiatowym. Kiedy pszczoły spijają nektar, z pręcików kwiatu osypuje się pyłek i osadza się na włoskach pokrywających ciało owadów. Większość ziaren pyłku jest zgarniana odnóżami i pakowana do koszyczków pyłkowych znajdujących się na tylnych odnóżach. W trakcie odwiedzin kolejnych kwiatów, pyłek, który pozostał na ciele owada przylepia się do znamion słupków kwiatowych i kwiaty zostają zapylone. Dzięki temu rośliny mogą wytworzyć nasiona. Zapylanie kwiatów przez owady można traktować jako formę bardzo ścisłej symbiozy. Owady i kwiaty są tak od siebie uzależnione, że jedne bez drugich nie mogłyby istnieć. Gdyby nagle znikły owady zapylające kwiaty to zginęłyby setki roślin owadopylnych. I na odwrót, gdyby wyginęły te rośliny, los owadów „zapylaczy” byłby przesądzony.

Niektóre owady zapylające kwiaty, np. pszczoła wytwarzają miód i wosk. Pszczoła miodna nie jest jedynym owadem produkującym miód. Na świecie, w tym i w Polsce, żyje wiele dzikich gatunków pszczół i trzmieli także wytwarzających miód, ale w ilościach, które są przez nie całkowicie zużywane (głównie przez larwy). Jedynie pszczoła miodna produkuje tyle miodu, że może z niego korzystać również człowiek.

Innym pożytecznym dla człowieka owadem jest jedwabnik morwowy. Z nici jedwabnych produkowanych przez larwy tego owada tkany jest materiał zwany jedwabiem. Larwy jedwabnika zanim przekształcą się w poczwarkę, przędą długie nici z których budują jedwabny kokon. Pojedyncza nić jedwabna może osiągać długość nawet dwóch km!. W dzisiejszych czasach jedwab naturalny jest coraz częściej zastępowany jedwabiem sztucznym, nie mniej w Chinach i innych regionach Azji nadal hoduje się jedwabniki ponieważ na naturalny jedwab istnieje ciągle ogromne zapotrzebowanie. Jedwabnik w naturalnych warunkach już nie występuje i można go spotkać wyłącznie w specjalnych hodowlach prowadzonych w niektórych krajach.

Owady odgrywają ważna rolę w tworzeniu gleby. Wiele gatunków żywi się szczątkami roślin i zwierząt. Dzięki temu przyczyniają się nie tylko do włączania zawartych w nich substancji w obieg materii, ale także do tworzenia próchnicy. Zjadanie szczątków różnych organizmów oraz ich rozdrabnianie, nie tylko wzbogaca glebę w próchnicę, ale ma również duże znaczenie sanitarne. Rolę tę pełnia głównie larwy – zwłaszcza chrząszczy, ale niekiedy również i owady dorosłe, np. różne gatunki grabarzy. Niemałe znaczenie w tworzeniu gleby odgrywają również mrówki i termity. Podobnie jak larwy, nie tylko spulchniają glebę przez budowanie korytarzy i chodników, ale przyczyniają się do jej lepszej wentylacji i nawilgocenia.

Wiele owadów dzięki swej żarłoczności ogranicza liczebność różnych szkodników – i to zarówno larw, jak i osobników dorosłych. Największymi sprzymierzeńcami człowieka w tej biologicznej walce są przede wszystkim chrząszcze (np. biedronki i biegacze) oraz niektóre błonkówki (np. osy i termity). Dorosłe chrząszcze najczęściej od razu zjadają swoje ofiary, natomiast błonkówki wykorzystują zdobycz jako pokarm dla potomstwa (larw) jako, że same odżywiają się najczęściej nektarem. Dorosłe biedronki oraz ich jeszcze bardziej żarłoczne larwy odżywiają się głównie mszycami. Biegacze żyjące na polach i w lasach polują nie tylko na szkodliwe owady dorosłe ale również na ich larwy nie gardząc nawet „cuchnącymi” larwami stonki ziemniaczanej. Niektóre błonkówki atakują larwy szkodliwych owadów i składają jaja w ich ciele. Z jaj wylęgają się larwy, które stopniowo zjadają żywą ofiarę.

Ważną rolę w ograniczaniu liczebności szkodliwych owadów odgrywają mrówki, a w szczególności mrówki leśne. Ich żarłoczność jest tak duża, że w najbliższym otoczeniu z trudem można spotkać jakiegokolwiek owada. Mrówki leśne występujące w Polsce są pod ochroną.

Pożytecznymi owadami są również różne gatunki pluskwiaków oraz złotooki. Wiele gatunków pluskwiaków napada na inne owady i wysysa płyny z ich ciała. Złotooki atakują głównie mszyce, ale ich pokarmem są również jaja innych owadów np. stonki ziemniaczanej.” (źródło: www.edukator.pl)

Chętni uczniowie wykonali przepiękne poidełka, które można podziwiać w galerii poniżej. Za udział w zadaniu otrzymali gratulacje i 6. Poidełka, w czasie upałów, będą świetnym miejscem, aby owady mogły nabrać sił.