Instrukcja Obsługi Nastolatka – cz. 6 „Prawie dorosły?!”

Okres dorastania to czas dużej aktywności również w obszarach dotąd nieznanych.

Wymaga to dojrzałości nie tyle biologicznej, co przede wszystkim w wymiarze samokontroli i odpowiedzialności.

Brak tych kompetencji oraz poszukiwanie wzorców głównie w środowisku rówieśniczym (rozwojowa faza identyfikacji) mogą być przyczyną tzw. pułapek „prawie dorosłości”.

Tendencja do demonstrowania dorosłości objawia się niekiedy takimi zachowaniami jak palenie tytoniu, picie alkoholu, zażywanie narkotyków,  wczesne współżycie seksualne.

Sięganie po ten „zakazany owoc” zagraża prawidłowemu rozwojowi i wiąże się przede wszystkim z deprywacją ważnych potrzeb.

Dzieci potrzebują dorosłych – zwłaszcza rodziców – którzy będą szczerze i otwarcie rozmawiać na różne tematy i którzy będą słuchać.

Jak rozmawiać na temat seksu, alkoholu, narkotyków…

Zamiast „wykładu” czy „kazania”… Wykorzystuj codziennie sytuacje do nawiązania rozmowy (audycja radiowa/telewizyjna, artykuł, konkretna scen „z życia” itp.).

• Staraj się poznać punkt widzenia dziecka.
• Określ swoje zasady i wartości (żyj zgodnie z nimi).
• Staraj się spędzać jak najwięcej czasu z dzieckiem.

Postawy niewłaściwe – czyli czego unikać:

• Sprzedawca strachu – na strachu nie można budować trwałych postaw.
• Wykładowca – nikt nie lubi wysłuchiwać „mądrali”. Dzieci też nie!
• Strażnik – dziecko może potraktować to jak grę w „policjanta i złodzieja”.
• „Ja tu rządzę” – no tak, ale dziecko też ma coś do powiedzenia.
• „Dopóki Cię utrzymuję…” – to nie wina dziecka, że nie pracuje i nie może się utrzymać samo.
• „Jeśli kochasz swoje dziecko wystarczająco mocno, wszystko będzie w porządku” – miłość nie oznacza przymykania oczu i niewidzenia problemu.
• „Bycie rodzicem jest czynnością naturalną”, więc zawsze sobie poradzę – niestety nie, są problemy, które mogą nas przerosnąć.

Zamiast zakończenia!

To właściwie jacy powinni być „idealni rodzice”?!

• godni zaufania, rzetelni i konsekwentni;
•   tolerancyjni;
•  dostępni;
•  potrafiący słuchać;
•  pomagający zrozumieć;
•  potrafiący właściwie nauczyć dyscypliny.
• panujący nad emocjami (tzn. potrafiący te nawet najbardziej niewygodne i silne WYRAŻAĆ a nie RAZIĆ nimi innych);

Oczywiście:

• przyjrzyj się celom jakie stawiasz – co przez nie chcesz osiągnąć;
• zarezerwuj sobie czas dla dzieci (regularnie);
• odkryj rzeczy, których robienie sprawia przyjemność tobie i dziecku (potem róbcie je razem);
• pozwól dziecku popełniać błędy (ale bez błędów destrukcyjnych);
• spróbuj usłyszeć i zrozumieć jakie są oczekiwania i uczucia twojego dziecka (traktuj je poważnie);
• pozwól dziecku uczyć się odpowiedzialności poprzez doświadczenie (niech ponosi konsekwencje swoich czynów);
• pomóż dziecku, jeśli sytuacja zaczyna je przerastać (ono tego potrzebuje);
• zachowuj się w taki sposób, w jaki chciałbyś aby zachowywało się twoje dziecko (przecież to ty jesteś dla niego wzorem);
• używaj wobec swego dziecka pozytywnych określeń i etykiet, nagradzaj (ciągłe „dołowanie” dziecka wcale go nie mobilizuje);
• skup się na rzeczach najważniejszych (wygraj wojnę, a nie wszystkie potyczki);
• raczej ignoruj niż karz drobne odstępstwa od oczekiwanego zachowania;
• bądź oszczędny w stosowaniu kar (przed ich wymierzeniem poczekaj, aż opadną emocje);
• zachęcaj do aktywności, wycieczek;
• ustal granice i określ konsekwencje (może spiszcie rodzinny kontrakt, czarno na białym);
• zachęcaj do posiadania własnej opinii, szanuj ją;
• naucz dziecko kulturalnego wyrażania odmiennego zdania.

Nastolatek nie jest dzieckiem i porozumienie z nim nie może opierać się na ciągłej kontroli, lecz na rozmowie i wsparciu. Dziecko pozwala spokojnie prowadzić się za rękę, podczas gdy nastolatek woli kroczyć własnymi drogami.

Ta zmiana nie jest czymś niezwykłym i nie oznacza odrzucenia rodzica. Młody człowiek wciąż potrzebuje wsparcia, miłości, opieki, szacunku i zainteresowania. Chce, aby rodzic pomógł mu przejść przez ten trudny okres, ale niekoniecznie, aby nie odstępował go na krok.

Okazuj swemu nastolatkowi, że ci na nim zależy:

• kieruj się wyczuciem i wspieraj go w jego działaniach;
• pozwól mu się uczyć na własnych błędach i nie wyręczaj we wszystkim co robi;
• zaakceptuj, że czasem robi coś inaczej niż ty;
• szanuj jego wybór;
• rozmawiaj z nim o rzeczach istotnych tylko wtedy, gdy sam cię o to poprosi;
• nie rozmyślaj tyle o jego przeszłości i przyszłości, lecz skup się na tym, czego obecnie potrzebuje.

Najbardziej skuteczną postawą wobec dziecka jest postawa akceptacji dziecka, takiego jakie jest. Ma to miejsce wówczas, gdy rodzice otaczają dziecko życzliwością, gdy jest ono ciągle w kręgu zainteresowań, gdy zapewniają mu nie tylko warunki materialne, a więc wyżywienie, odzież i dom, ale również rozsądną, mądrą rodzicielską miłość oraz poczucie bezpieczeństwa, poczucie ciągle wzrastającej własnej wartości.

Chodzi o to, aby znajdowali dla dziecka czas, aby z nim rozmawiać o jego radościach, problemach, kłopotach, czas i chęci na wspólne organizowanie godzin wolnych od pracy, wspólne czytanie, wspólne rozrywki.

Przede wszystkim pamiętaj:

• Twoje dziecko bardzo cię kocha i bardzo potrzebuje.
• Mów mu tysiąc razy dziennie o swojej miłości i o tym, że jest dla ciebie ważne.
• Nie zrażaj się jego dąsami czy arogancją – to tylko nieustający test na twoją bezwarunkową akceptację, której tak bardzo pragnie.

Przeczytaj więcej:

Jak rozmawiać z dzieckiem na trudne tematy

Jak rozmawiać bez wstydu? Jeśli już podejmujemy się rozmowy, w pierwszej kolejności, należałoby zadbać o partnerski ton - bez oceniania, bez intymnych

Psycholog Szkolny OnlineJustyna Małas

Jak rozmawiać z nastolatkiem - 7 żelaznych zasad

Jak rozmawiać z nastolatkiem? Wystarczy przestrzegać 7 kluczowych zasad, które pozwolą Ci ze spokojem i bez awantur porozmawiać z nastolatkiem.

Pokonaj LękNatalia Kocur - Psycholog, Psychoterapeutka

• Tekst: Beata Ogonowska-Woźniak
• Grafika: filmweb.pl; pl.depositphotos.com; sp1.zgora.pl; http://szkolaklincz.pl; krokdozdrowia.com; stawiamnaedukacje.pl