Instrukcja Obsługi Nastolatka

Instrukcja Obsługi Nastolatka – cz. 2 „Emocje”

Ada Kleina

11 cze 2021 — 4 min read

Photo by Mark Daynes / Unsplash

Okres dorastania to również zmiany w sferze emocji.

Okres dorastania charakteryzuje się:

bezprzedmiotowością uczuć, czyli przeżywaniem ich bez wyraźnej przyczyny;
intensywnością reakcji objawiającą się m.in. impulsywnością i drażliwością, a wynikającą z przewagi procesów pobudzenia nad hamowaniem;
labilnością emocjonalną czyli chwiejnością stanów emocjonalnych;
ambiwalencją uczuć a więc szybkim następowaniem (czy wręcz współwystępowaniem) zmiennych
i sprzecznych ze sobą uczuć.

Trudności emocjonalne dorastających wiążą się najczęściej z ich poczuciem niższości, brakiem wiary w siebie oraz niedostatecznymi umiejętnościami radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

Należy pamiętać, że emocje o dużej sile obniżają zdolności percepcyjne oraz mogą utrudniać myślenie logiczne i – okresowo – zakłócać funkcjonowanie nastolatka.

Po osiągnięciu równowagi hormonalnej (II faza okresu dojrzewania) do głosu dochodzą uczucia miłości, radości, wzruszenia itp. Wiążą się one wyraźnie z zaspokojeniem potrzeby oparcia, miłości i czułości.

Podobnie jak dziecko, dorastający potrzebuje poczucia bezpieczeństwa oraz świadomości, że jest potrzebny i kochany.

Pozytywnych przeżyć w tym zakresie dostarcza rodzina, choć w okresie dojrzewania zmienia się więź emocjonalna z rodzicami. Objawia się to np. w unikaniu towarzystwa rodziców, odtrącaniu objawów czułości, zamykaniu się w sobie, obojętności na kłopoty i problemy rodzinne. Bywa, że zachowanie nabiera cech arogancji, i przesadnej pewności siebie.

Nieopanowany sposób bycia prowadzi często do konfliktów z otoczeniem. Młodzież w tym okresie nie traci jednak potrzeby miłości rodzicielskiej. Przeciwnie, zawsze potrzebuje oparcia i dowodów tej miłości!!! Bardzo jest im potrzebna pewność, że są przez rodziców akceptowani, że zawsze mogą liczyć na ich pomoc i zrozumienie.

Jak pomóc nastolatkowi radzić sobie z uczuciami?

Zamiast:	Spróbuj:
Odrzucać, zaprzeczać…	Określić, nazwać…
Lekceważyć	Zaakceptuj, potwierdź…
Wyjaśniać, racjonalizować	Odwołaj się do fantazji…

Zaakceptuj wszystkie uczucia i ukierunkuj postępowanie. Daj możliwość samodzielnego wyboru i działania, zamiast myśleć za dziecko jak ma postąpić.

Przypomnij też sobie zasady dobrej komunikacji:

1. Słuchaj, kiedy twoje nastoletnie dziecko jest w nastroju do mówienia, a nie zmuszaj go, żeby się przed tobą otworzyło.

„Najpierw staraj się zrozumieć, a potem być zrozumianym”

2. Trzymaj się zasady 10 słów lub mniej. Nie praw kazań, powiedz to, co masz powiedzieć w maksimum 10 słowach – przy słowie 11. twój nastolatek po prostu przestaje Cię słuchać…

3. Słuchaj aktywnie, zachęcaj swojego nastolatka do wyrażania swoich opinii i uczuć (dajesz mu w ten sposób poczucie zrozumienia).

4. Uczciwie daj wyraz swoim uczuciom, posługując się słownictwem, które przekazuje sedno sprawy
i nie rani przy tym nastolatka.

Nie ma w niej: oceniania, osądzania, czy bezpodstawnego krytykowania drugiego człowieka. Każdy ma prawo odczuwać i mówić o swoich emocjach, wyrażać własne zdanie i ma prawo zostać wysłuchany.